GREZIA (denbora lerroa)
http://www.dipity.com/rakelconu/Greziarren-mundua/

GREZIARREN MUNDUA:
http://es.slideshare.net/matxutxa/greziar-mundua-21599964

JAINKOAK ETA HEROIAK

JAINKOAK ETA HEROIAK

JAINKOAK

Izen grekoa	Izen erromatarra	Argazkia	Ezaugarriak	maila
Zeus	Jupiter		Jainkoen erregea da eta olimpo mendiaren gobernantea. Zerua eta txistaren jainkoa da. Crono eta Rearen seme txikia. Heraren anaia eta senarra. Amante asko eduki zituen.	lehenengoa
Hera	Juno		Jainkoen erregina, ezkontzaren jainkoa eta familiaren jainkoa. Crono eta Rearen seme txikia. Zeusen arreba eta emaztea da.	lehenengoa
Poseidon	Neptuno		Itsasoen, lurrikaren eta zaldien jainkoa da. Krono eta Rearen semea da. Zeus eta Hadesen anaia da	lehenengoa
Dioniso	Baco		Ardoaren eta ospakizunen jainkoa. Teatroaren jainkoa ere bada. Pertsona mortal batetik jaio den jainko bakarra.	bigarrena
Apolo	Apolo		Argia, eguzkia musika eta poesiaren jainkoa da. Medizina eta profezien jainko bezala ere hartzen da.	bigarrena
Artemisa	Diana		Ehizaren eta animali guztien jainkoa da. Birginidadearen jainkoa ere deitzen diote.	bigarrena
Hermes	Mercurio		Merkataritza eta lapurren jainkoa, jainkoen mezularia ere bada. Bi garren jaikorik gazteena da, Dionisoren lagun handia.	bigarrena
Atenea	Minerva		Jakinduria, artesania eta defentsaren jainkoa da. Gerra estrategikoaren jainkoa ere deitzen diote.	bigarrena
Ares	Marte		Biolentzia gerraren eta odol eroriaren jainkoa da. Jainko guztiak (Afroditak ezik) gorroto dute.	lehenangoa
Afrodita	Venus		Maitasuna edertasunaren eta nahiaren jainkoa. Hefestorekin ezkonduta dago.	bigarrena
Hefesto	Vulcano		Jainko errementaria, forjaren eta suaren jainkoa. Afroditarekin ezkonduta dago. Bere izen errmatarretik (Vulcano) dator Volcán (sumendi) hitza.	bigarrena
Demeter	Ceres		Natura estazio eta agrikulturaren jainkoa da. Bere izen erromatarretik dator (ceres) cereal (zereal) izena.	bigarrena

HEROIAK

-Atena jakinduriaren, estrategiaren eta bidezko gerraren jainkosa zen greziar mitologian. Jainkosa honen erreferentzia erromatarra Minerva izan zen. Zeus eta Metisen alaba zen: Zeus jainkoetan boteretsuena zen eta Metis berriz prudentziaren jainkosa.
-Apolo greziar eta erromatar mitologian,olinpiar jainko nagusia da.Kouros (bizarrik gabeko gaztea) ideala, Apolo da argiaren eta eguzkiaren jainkoa; egia eta profeziena; arkularitzarena; medikuntzarena; musikarena, poesiarena eta arteena, eta beste hainbat jarduerarena ere. Apoloren guraso dira Zeus eta Leto, eta arreba biki Artemisa
-Afrodita maitasunaren eta edertasunaren jainkosa zen antzinako greziar mitologian, Venus erromatarraren parekoa. Hesiodo poeta greziarraren arabera, Uranoren odolak ernalduriko itsas uhinen aparretik sortua. Kronos, Uranoren semeak, aitaren genitalak moztu eta itsasora bota zituen, eta aphros edo itsasotik Afrodita sortu zen.
-Ares greziar mitologian, gudaren olinpiar jainkoa izan zen. Gudarena baino, bortizkeriaren jainkoa izan zen .Aresek Zeus eta Hera zituen gurasoak. Iliadan agertutakoa, erromatar mitologian, Marte bere baliokidea izan zen.

-Hades greziar mitologian hildakoen mundua eta baita mundu hau agintzen duen jainkoaren izena

-Artemisa greziar mitologian, olinpiar jainko nagusietariko bat izan zen.Artemisa baso eta muinoen; birjintasun eta ugalkortasunaren; ehiza eta beste abarren jainkosa helenistikoa izan zen. Artemisak Zeus eta Leto gurasoak eta Apolo neba bikia zituen

MITOAK:

Greziar mitologia Antzinako Greziarren jainko eta heroiei buruzko eta munduaren sorrera azaltzeko istorio multzoa da, narrazio ugaritan sakabanatuta.
Greziar mitologiak jainko, jainkosa, heroi eta beste izaki mitologiko batzuen

bizitza eta abenturak kontatzen ditu. Hastapenean ahozko-olerki tradizioan zegoen barreiatuta, baina geroago literaturan gorde ziren. Ezagututako literatura-iturririk zaharrena Homeroren Iliada eta Odisea olerki epikoak dira, zeinek Troiako Gerraren inguruko istorioak kontatzen dituzten. Hesiodo ia Homeroren garaikidearen Teogonia eta Lanak eta Egunak idazkietan munduaren sorrera, jainkoen agintarien jarraipena, giza-aroen hurrenkera, gizakien atsekabeen sorrera edo erlijio-ohituren sorrera kontatzen dira. Mitoak ere beste poema epikoetan ere gorde dira, baita K. a. V. mendeko tragedietan, Aro Helenistikoaren idazkietan edo erromatar garaiko idazleen izkribuetan (Plutarko eta Pausaniasenetan esaterako) ere.

Graziar mitologiak eragin handia utzi du Mendebaldeko zibilizazioaren kulturan, artean eta literaturan. Mendebaldeko ondarea izanda, garai guztietako artistak horretaz baliatu dira inspirazio berria bilatzeko eta, oinarritzat jota, artelan berriak sortzeko.

HISTORIA

HISTORIA

Historia

Antzinako Grezia Mendebaldeko Zibilizazioaren jatorrizko kulturatzat hartzen da. Greziar kulturak Erromatar Inperioan izugarrizko eragina izan zuen, baita Pizkundean eta beste ondorengo aroetan ere. Eragin hau hizkuntzan, politikan, hezkuntzan, filosofian, zientzian eta arteetan izan zen. Antzinako Grezia Iberiar penintsulatik Itsaso Beltzeraino grezieraz berba egiten zuten lurraldeez osatua zen.              

Antzinako Erromaren gainean eragin itzela izan arren, Erromatar Inperioko probintzia bilakatu zen Grezia. Inperioa bitan banandu zenean, ekialdeko zatian greziarra zen kultura nagusia. Bizantziar Inperioan greziera izan zen hizkuntza nagusia. Erasoak eraso, XV. mendera arte, inperio horrek zutik iraun zuen hamaika mendez. Otomandarren eskutan erortzean (1453), Konstantinoplako jakintsu asko mendebaldera migratu ziren, Pizkundearen eragile bat izanik. Nolanahi ere, greziar ortodoxoen kohesiorako, eta ondorengo nortasun greziarra osatzeko, oso lagungarria izan zen erlijioan banantzeko sistema otomandarra.

https://eu.wikipedia.org/wiki/Greziako_historia

JOKU OLINPIKOAK

JOKU OLINPIKOAK

Joku olimpikoen sorrera

Lehendabiziko Joko Olinpikoak K.a. VIII. mendearen inguruan egin ziren eta sorrera Grezia klasikoan kokatzen da, Olinpia eskualdean. Hortik dator Joko Olinpiko edo Olinpiada izena. Joko Olinpikoak Zeus Titanen aurka garaile atera zela ospatzeko antolatu ziren.

Ezagutzen diren lehen datu errealak K.a. 884. urtekoak dira. Lehenengo jokoak Ifitosek, Elidako erregeak, antolatu zituen Espartako erregea zen Likurgorekin bakea sinatzeko. Honen ondorioz, sortu zen bake olinpiko edo Ekecheiria. Bake honek sei hilabete irauten zituen, 3 jokoen aurretik eta 3 jokoen ondoren.

Hiru aldiz apurtua izan zen bake sakratua edo Ekecheiria. Arazo horri aurre egiteko, bakea errespetatzen ez zuten partaideak Joko Olinpikoetatik kanporatuak izaten ziren betiko.

Kirolarien artean ez zen emakumezkorik onartzen eta, emakumeren bat izatekotan, hil egiten zuten. "Parte hartzaileak gizonezkoa, heleniarra eta librea izan behar du: ez esklaborik ezta atzerritarrik ere ez da onartuko Joko Olinpikoetan". Horrela zioen parte hartzeari buruzko araudiak.

Arauak eta zigorrak

 Joko Olinpikoen arau nagusiak hauek ziren:

• Parte hartzaileek grekoak eta egoera askekoak izan behar ziren. Gainera, Elis hirian egin behar zituzten araututako entrenamenduak.
• Ezkondutako emakumeek ezin ziren Joko Olinpikoetako ikusle izan. Emakume ezkongabeak, berriz, ikusle bezala onartuta zeuden.
• Partaideek biluzik parte hartzera behartuta zeuden.
• Lehiaketetan ezin zuten aurkakoa bultzatu ezta borrokan erahil ere.
• Epaileek ezin zuten Joko Olinpikoetan parte hartu.
• Epaileak diruaren bidez erostea zigor batekin debekatuta zegoen.

Arauak ez betetzearen ondorio gisa zigor ekonomikoak, ohikoenak, eta baita politikoak ere ezartzen ziren.

Ospea eta gainbehera

Urteak pasa ahala, Joko Olinpikoak garrantzi handia hartzen joan ziren. Irabazleek ereinotzezko koroa eskuratzen zuten sari bezala. Zazpigarren Joko Olinpikoetan erabaki zen irabazlearen eta haren jaioterriaren saria hori izatea. Atleta oso onak izan ziren eta horietako batek, Leóni Rodasek, hamabi aldiz jarraian irabazi zituen Joko Olinpikoak. Zeusen tenpluan egiten zen zin olinpikoa. Sugar olinpikoa zeraman mutiko gaztea, urte horretako “atzerritarren lasterketa”ren irabazlea zen